[รัฐศาสตร์] สหรัฐอเมริกาเลือกตั้งประธานาธิบดีกันอย่างไร

ช่วงนี้กำลังมีข่าวการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาคนใหม่ หลายคนอาจจะสงสัยกันว่าเขาเลือกตั้งกันยังงัย เพราะฟังจากในข่าวแล้วดูซับซ้อนหลายขั้นตอนจัง (ซับซ้อนหลายขั้นตอนจริงๆ) งั้นมาเริ่มทำความเข้าใจระบอบการเมืองของประเทศสหรัฐอเมริกากันครับ

ประเทศสหรัฐอเมริกา ปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตย แบบมีประธานาธิบดี เป็นประมุขของรัฐ (Head of state) และเป็นหัวหน้ารัฐบาลด้วย (Head of government) ดังนั้นประธานาธิบดีจึงเป็นตำแหน่งสูงสุดของประเทศ มีวาระการดำรงตำแหน่งวาระละ 4 ปี ตำรงตำแหน่งได้ไม่เกิน 2 วาระ ซึ่งประธานาธิบดีคนปัจจุบันคือ บารัค โอบามา ตำรงตำแหน่งครบ 2 วาระแล้ว จึงไม่สามารถลงสมัครได้อีก

ประเทศสหรัฐอเมริกา มีระบบพรรคการเมืองแบบ 2 พรรคใหญ่ คือ พรรคเดโมแครต (Democratic Party) และพรรคริพับลิกัน (Republican Party) ซึ่งแต่ละพรรคจะทำการสรรหาตัวแทนของพรรคด้วยการเลือกตั้งขั้นต้นหรือที่เรียกว่า Primary Election ซึ่งจะมี 2 แบบคือ Primary และ Caucus (ไม่ขอลงรายละเอียด เพราะแต่ละรัฐจะมีวิธีที่แตกต่างกันไป ค่อยข้างซับซ้อนพอสมควร) จากการสรรหาตัวแทนของ 2 พรรคใหญ่ที่ผ่านมาปรากฎว่า

• นางฮิลลารี คลินตัน ได้เป็นตัวแทน พรรคเดโมแครต (Democratic Party)
• นายโดนัลด์ ทรัมป์ ได้เป็นตัวแทน พรรคริพับลิกัน (Republican Party)

วันเลือกตั้ง รัฐธรรมนูญสหรัฐอเมริกาได้กำหนดไว้ว่า วันเลือกตั้งประธานาธิบดีจะตรงกับวันอังคารที่อยู่หลังวันจันทร์สัปดาห์ที่ 2 ของเดือนพฤศจิกายน (เงื่อนไข อ่านแล้วงงพอสมควร) ดังนั้นการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาในครั้งนี้จึงตรงกับวันอังคารที่ 8 พฤศจิกายน 2016 เมื่อถึงวันเลือกตั้ง พลเมืองสหรัฐอเมริกาก็จะไปออกเสียงเลือกตั้งตามพื้นที่ที่ตนมีสิทธิอยู่ ซึ่งแต่ละรัฐมีรูปแบบการลงคะแนนที่แตกต่างกันบ้างบางอย่าง แต่ส่วนใหญ่ก็จะเหมือนกัน

การเลือกตั้งของประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นแบบการเลือกตั้งทางอ้อม (ไม่ใช่การเลือกตั้งทางตรงอย่างที่บางคนอาจจะเข้าใจผิด) คือ พลเมืองจะออกไปลงคะแนน หรือที่เรียกว่า Popular Vote เพื่อให้ได้คณะผู้เลือกตั้งหรือที่เรียกว่า Electoral College ของแต่ละรัฐ ซึ่งในแต่ละรัฐมีจำนวนไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับจำนวนประชากรของแต่ละรัฐ ถ้าผู้สมัครคนใดได้คะแนน Popular Vote (คะแนนที่พลเมืองออกไปลงคะแนนเลือกตั้ง) มากที่สุดในรัฐนั้น ก็จะได้จำนวนคะแนนเสียงคณะผู้เลือกตั้งทั้งหมดของรัฐนั้นไปเลย เรียกว่า Winner Take All

คณะผู้เลือกตั้งทั้งประเทศรวมทั้งหมดจะมีจำนวน 538 เสียง ดังนั้นคีย์หลักจะอยู่ที่คณะผู้เลือกตั้งนี้แหละครับ เพราะคนที่จะไปเลือกประธานาธิบดีจริงๆ คือ คณะผู้เลือกตั้ง ซึ่งการเลือกดังกล่าวจะเรียกว่า Electoral Vote หากผู้สมัครคนใดได้จำนวนคณะผู้เลือกตั้ง 270 เสียงก่อนผู้นั้นก็เป็นผู้ชนะ ได้ดำรงตำแหน่งของประธานาธิบดีคนใหม่ ของประเทศสหรัฐอเมริกา

08/11/2016
Dulloh